به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

آب، نیازمند مدل حکمروایی مطلوب و همراهی همگانی است

تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۲۸۱۷۹

در نشست علمی تخصصی مرکز مطرح شد: مدل‌های بومی و تمدنی حفظ منابع آبی باید در برنامه هفتم توسعه مورد توجه ویژه قرار گیرند و حکمروایی در زمینه آب مشکل اصلی زاینده رود است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، یکصد و هفتمین نشست علمی-تخصصی با مدیریت علمی دکتر فتح الله آقاسی زاده؛ پژوهشگر حوزة برنامه ریزی و توسعه، دانش آموخته دکتری کشاورزی و با سخنرانی: دکتر محمدرضا قاسمی؛ رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان، دکتر مرتضی بهزادفر؛ رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان شمالی، دکتر قاسم ایزانلو؛ کارشناس حوزه اقتصاد و مجری طرح "ایران و بحران بی آبی" و با مشارکت فعال جامعه علمی، پژوهشی، دانشگاهی، اندیشگاهی، صاحب نظران، مدیران و کارشناسان دستگاه‌های اجرایی ملّی و استانی به صورت مجازی برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ابتدای نشست، دکتر فتحالله آقاسیزاده پژوهشگر حوزة برنامه ریزی و توسعه به عنوان مدیر علمی نشست ضمن بیان مفهوم بحران گفت: مفهوم آشفتگی معنای اصلی این واژه را تا حد زیادی منتقل می‌کند. بحران دارای هشت مشخصة اصلی است که از این میان می‌توان به نقطه چرخش اشاره کرد و در این شرایط تصمیم گیری نوینی در اندیشه ضرورت پیدا میکند. علاوه بر این، بحران عوامل را با یکدیگر درگیر می‌کند و تنش را بین عوامل بالا می‌برد.
این محقق ادامه داد: بحران آب یک سابقه ۲۰ الی ۳۰ ساله در مطالعات کشور دارد. از دهه نود مقوله بحران آب به یک پارادایم در کشور ما تبدیل شده است؛ لذا می‌توانیم بگوییم مسئله بحران آب تبدیل به یک مسئله مهم در کشور شده است.
وی مسئله آب در ایران را با مسئله آب در کشور‌هایی مثل قطر و عربستان هم ردیف دانست و گفت: لذا معتقدم با مقوله جدیدی مواجه نیستیم. بسیاری از پژوهشگران به این مقوله، در سال‌های گذشته فکر کرده اند. از این جهت می‌بایست به این سوال جواب بدهیم، با وجود این حجم مطالعات و تذکرات متعدد پژوهشی چرا نتوانستیم این مسئله را حل کنیم؟
در ادامه این نشست دکتر قاسم ایزانلو؛ کارشناس حوزه اقتصاد و مجری پژوهش "ایران و بحران بی آبی" به عنوان سخنران ابتدایی این نشست، ضمن اشاره به مطالعات خود در خصوص بحران بی آبی در کشور گفت: نیک می‌دانیم انجام هرگونه اقدامی نیازمند دسترسی به آب است. آب ملاک بسیاری از تصمیم گیری‌های جهانی است و به عنوان مبنایی است که در صورت وجود و عدم وجودش، سیاستگذار و عوامل دیگر را به تغییر سیاست و رفتار وا می‌دارد.
وی بر اساس داده‌های جهانی، سطح تنش آبی در ایران را بالا دانست و گفت: نیاز صنعت به آب همواره در حال افزایش است. سیاستگذاری برای استفاده آب در بخش کشاورزی نیز بسیار مهم است. کشور‌های منطقه منا، کشور‌هایی با بالاترین سطح تنش آبی در جهان محسوب میشوند. بر اساس مطالعات، در سال ۲۰۴۰ این تنش آبی در کشور‌های حوزه منا تشدید خواهد شد. بر اساس همین داده‌ها ایران رتبه چهارم تنش آبی در جهان را دارد و این تنش آبی مربوط به منابع آبی کشور است.
این محقق ادامه داد: منابع آب شیرین در کشور‌های حوزه منا و آسیای مرکزی بسیار محدود است. این در حالی است که سرانه برداشت این کشور‌ها از منابع آبی بسیار بالا است.
وی ضمن اشاره به اینکه کشور شش حوضه آبی مهم دارد گفت: میزان وابستگی کشاورزی ما به منابع آب‌های زیرزمینی هم از میانگین جهانی بسیار بالاتر است. ۹۱ درصد از منابع آبی کشور، در حوزه کشاورزی مصرف شده است. بر اساس بررسی‌ها درخصوص شش تالاب داخلی ایران نیز رابطه منطقی میان کاهش روان آب‌ها و تضعیف این تالاب‌ها وجود دارد.
وی خاطر نشان کرد: در حوزه سهم آب برداشت شده برای صنعت، رتبه ۴۸ در عرصه جهانی را داریم. لازم می‌دانم متذکر شوم ما به سمت شاخص‌های تنش آبی مزمن حرکت می‌کنیم.
دکتر ایزانلو ضمن انتقاد از عدم انتشار سالنامه آبی کشور خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه از سال ۹۳- ۹۴ این سالنامه آبی منتشر نمی‌شود چگونه باید انتظار داشت سیاستگذار از آخرین وضعیت آبی کشور مطلع شود؛ لذا این مساله باعث شده ما داده‌های دقیقی از منابع آبی کشور نداشته باشیم.
این محقق حوزه اقتصادی افزود: از مجموع منابع آب تجدیدپذیر، از سال ۱۳۷۳ تاکنون ۲۱ درصد منابع آبی کشور کاهش پیدا کرده و در سال ۱۳۸۵ در همه بخش‌ها با افزایش مصارف آب در کشور مواجه شدیم. این در حالی است که بر اساس داده‌های موجود متوسط بارش سالانه در ایران ۲۳۰ میلی متر است.
وی ضمن اشاره به آخرین مطالعه در خصوص منابع آبی کشور بر اساس داده‌های ماهواره‌ای گفت: علت کاهش بسیار بالای منابع آبی کشور به بخش کشاورزی مربوط می‌شود و این در حالی است که بسیاری از زمین‌های کشاورزی به اراضی بایر تبدیل شده است.
وی ضمن اشاره به منابع آب محدود برای منطقه‌ای مانند بجنورد، استفاده بخش پتروشیمی از آب‌های زیرزمینی را مورد انتقاد قرار داد و گفت: این مجموعه می‌تواند تنها با صرف ۴ درصد از سود خود در تصفیه فاضلاب خروجی، مجدداً از آب استفاده کند، اما متاسفانه این کار را نمی‌کند.
وی ضمن اشاره به دوازده راهکار خود در زمینه بهبود روند آبی کشور گفت: ما با فقدان کنش جمعی برای مدیریت آب به عنوان یک کالای عمومی گران قیمت مواجه هستیم. فقدان دیپلماسی منطقه‌ای در مسئله آب، عدم توجه به آمایش سرزمین و عدم دسترسی به داده‌های مورد اعتنا و فقدان راهبرد مشخص تنها بخشی از تنگنا‌های سیاستی در حورزه آب به شمار می‌رود.
در ادامه این نشست، دکتر محمدرضا قاسمی؛ رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان ضمن اشاره به بحران‌های حوضه آبی زاینده رود خاطر نشان کرد: این رودخانه ۳۶۰ الی ۴۰۰ کیلومتر طول دارد و در طول این رودخانه ایستگاه‌های مختلفی تعریف شده است، اما متاسفانه اکنون از منطقه بابا شیخ علی به بعد، این رودخانه دچار خشکی شده است.
وی خاطرنشان کرد: با بررسی کامل مسائل حوضه زاینده رود به صورت اجمالی به بحث حکمرانی آب باز می‌گردیم. در واقع با بررسی‌های موجود، آب‌هایی را در این حوزه تخصیص دادیم که منابع آن را نداشته ایم. در واقع تقاضایی تعریف شده است که منابع آن وجود ندارد. ۸۴۵ میلیون متر مکعب آب، آورده طبیعی زاینده رود است و در مجموع ۱.۳ میلیارد متر مکعب مجموع مصارفی است که وزارت نیرو برای زاینده رود پیش بینی کرده است. در واقع ما برای آب زاینده رود چک‌های بدون پشتیبان صادر کرده ایم.
وی خاطر نشان کرد: به نظر ما بحران اصلی محیط زیست، تالاب گاو خونی است که هیچ سخنگویی ندارد. فرونشست در شهر اصفهان در حال اتفاق افتادن است و این موضوع تخریب آثار باستانی را با خود به همراه دارد. در منطقه خان اصفهان ما با پدیده فرونشست مواجه شدیم. صد مدرسه هم اکنون در اصفهان به دلیل خطر فرونشست تعطیل شده است. شبکه فاضلاب اصفهان به همین دلیل آسیب دیده است.
این مقام مسئول استانی خاطر نشان کرد: حکمروایی ضعیف وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی در حوزه آب، مهمترین چالش در مدیریت بحران آب است. در پی بحران آب، مسئله مهاجرت و افزایش جمعیت در اصفهان، تحت تاثیر قرار گرفتهاند که پیرو آن بارگذاری بیش از حد کشاورزی نیز اتفاق افتاده است. صنعت نیز بارگذاری خاص خود را کرده است.
وی ضمن اشاره به موضوع آب بدون درآمد، در خصوص اقدامات انجام شده در مدیریت وضعیت آب زاینده رود خاطر نشان کرد: در صنعت توانستیم با سرمایه گذاری تا حد زیادی منابع تجدید پذیر را استفاده کنیم. کشت گلخانه‌ای و محدود کردن کشت برنج را نیز انجام داده ایم. با این وجود متاسفانه باز هم برای کاشان و نطنز بر روی زاینده رود بارگذاری مجدد انجام شده است؛ لذا باید به سمت کنترل و کاهش تقاضا حرکت کنیم.
وی ضمن اشاره به برنامه‌های پیش رو در کوتاه مدت خاطر نشان کرد: حذف مصارف غیر مجاز با وجود دشواری‌ها باید انجام شود. ما باید کاهش مصرف در حوضه زاینده رود را داشته باشیم و با افزایش ورودی آب بتوانیم حوضه زاینده رود را زنده نگه داریم. باید با وجود تخصیص‌های آبی خوب صورت گرفته، حتما حق آبه‌های موجود را بخریم تا از میزان تقاضا بکاهیم و ادعا در این حوزه کاهش پیدا کند و در ادامه به خلق فعالیت‌های جدید در حوضه زاینده رود بیاندیشیم.
در ادامه این نشست، دکتر مرتضی بهزادفر؛ رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان شمالی به عنوان سخنران سوم این نشست ضمن بیان سازوکار راه حل بومی حل مسئله آب اشاره کرد: با بررسی مدل‌ها و بهره برداری حوزه آب کشاورزان در کشور می‌توانیم به راه حل‌هایی دست پیدا کنیم که از روش‌های سنتی حفظ آب در کشور بوده است.
وی در همین خصوص خاطر نشان کرد: برخی از این مدل‌های حفظ و نگهداری و استفاده از منابع آبی است که توسط کشاورزان در طول هزاران سال در پهنه کشور مورد استفاده قرار گرفته است؛ لذا این دانش بومی می‌تواند یکی از راه حل‌های مورد استفاده در زمینه مدیریت منابع آب محدود باشد و امید دارم برنامه هفتم توسعه بتواند به صورت جدی به این دانش بومی ورود کند.
وی در همین خصوص ادامه داد: موضوع استحصال آب به واسطه منابع آبی رایگان می‌تواند مورد توجه این مدل‌های بومی باشد. این در حالی است که سیستم‌های استحصال آب می‌تواند به منابع روستایی ما به شدت کمک کند. به عنوان مثال استفاده از منابع آبی پشت بامی در بخش‌هایی از گلستان توانسته است تا ۳۵ درصد منابع آبی یک خانوار را در بخش غیر شرب جبران کند.
وی ضمن اشاره به اهمیت توجه به خدمات اکوسیستم به بحث منابع آبی خاطر نشان کرد: سازه‌ای مثل هوتک در سیستان و بلوچستان با ساختاری ساده و با جمع آوری سیل آب‌ها می‌تواند آب شرب حیوانات و کشاورزی را تامین کند. یا سازه‌ای مثل خوشاب و یا آب انبار‌ها و یا سازه‌های پرچ از جمله سازه‌های است که با تکیه بر دانش بومی و رعایت مسائل اکوسیستمی می‌تواند موضوع رفع نیاز‌های کشور را تا حدی در زمینه آبی رفع نماید.
وی ضمن اشاره به سامانه‌هایی مثل گوراب در خوزستان و بندسازی در طبس گفت: این سامانه‌ها به صورت سنتی توانسته اند مسائل آبی را در کشور مرتفع کند. این در حالی است که ما هیچ گونه جمع بندی سوابق علمی را در این خصوص مورد توجه قرار نداده ایم و موفقیت‌های بومی و میراث تمدنی خود را نتوانسته ایم برای جهانیان و استفاده خودمان مورد توجه علمی و دانشگاهی قرار دهیم.‌

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: آب زاینده رود آینده نگری رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ضمن اشاره حوضه زاینده رود منابع آبی کشور خاطر نشان منابع آبی تنش آبی مورد توجه مسئله آب بحران آب داده ها بر اساس کشور ها مدل ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۲۸۱۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نیازمند تقویت اقناع در دولت هستیم

نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان‌رضوی گفت: در شرایط فعلی کشور، نیازمند به‌کارگیری قدرت اقناع هستیم تا حقیقت موضوع برای مردم تشریح شود، جامعه باید به طور واضح، زیروبم ماجرا را بداند و تحقق این هدف جز با تقویت اطلاع‌رسانی و به‌کارگیری قدرت رسانه صورت نمی‌گیرد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از خراسان رضوی و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی نماینده ولی فقیه، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در دیدار با سیدصولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که ظهر امروز به میزبانی دفتر نماینده ولی‌فقیه در استان برگزار شد، با تأکید بر ضرورت رسیدگی دولت به سفره و معیشت مردم اظهار کرد: طرح کالابرگ الکترونیک از جمله طرح‌های موفق اقتصادی در سال‌های اخیر بود که نفع آن به صورت مستقیم به سفره‌های مردم رسید، با وجود این، نباید محدود به اجرای این طرح‌های معیشتی بمانید، در هر شرایط، تمرکز و توجه اصلی شما باید ناظر بر کنترل گرانی باشد، گرانی را باید به هر طریق کنترل کنید ولو اینکه زبان زور پای کار باشد.

وی ادامه داد: اقتدار حکومتی باید در دو عرصه ارز و گرانی پای کار بیاید. البته در سال‌های اخیر، سیاست‌هایی اتخاد شده که مردم به چشم دیده‌اند تهدیدهای دشمن همچون هویت آن‌ها توخالی است، اما در هر حال، تثبیت اقتصاد کشور و معیشت ملت همچنان باید در دستورکار دولت باشد.

نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان‌رضوی خاطرنشان کرد: این یک حقیقت است که با وجود تلاش‌های مستمر و مجدانه در دولت سیزدهم، همچنان دستاوردهای دولت برای مردم به مرحله تجسم عینی نرسیده و ملموس نشده است. به همین دلیل، تأکید ویژه ما بر رسانه و انعکاس فعالیت‌هاست تا بر مردم روشن شود که در چه حوزه‌هایی کار شده و در چه عرصه‌هایی نیاز به فعالیت وجود دارد.

وی افزود: عمده مطالبه مردم در شرایط فعلی متمرکز بر عرصه‌های اقتصادی است و این‌طور نیست که شما تصور کنید همه‌چیز با ارائه آمار و اعداد و ارقام حل می‌شود. خیر؛ در شرایط فعلی کشور، نیازمند به‌کارگیری قدرت اقناع هستیم تا حقیقت موضوع برای مردم تشریح شود. جامعه باید به طور واضح، زیروبم ماجرا را بداند و تحقق این هدف جز با تقویت اطلاع‌رسانی و به‌کارگیری قدرت رسانه صورت نمی‌گیرد.

امام جمعه مشهد تأکید کرد: در همه قضایا، رمز موفقیت شما مقارن با میزان اخلاصی است که در عمل دارید، وقتی انسان در عمل مخلص باشد، کار او کار خدا می‌شود و در این شرایط، ذات اقدس پروردگار به اراده قاهر خودش اجازه نخواهد داد کار بر زمین بماند.

برخورداری ۶۰ میلیون ایرانی از طرح کالابرگ فجرانه

سید صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم با اشاره به کاهش قابل توجه نرخ بیکاری در کشور اظهار کرد: اخیراً سامانه‌ای در وزارت‌خانه تعریف شده که آمار کاملی از همه افراد فاقد شغل در هر گوشه از کشور در آن گردآوری شده است؛ به گونه‌ای که به تفکیک هر شهرستان می‌توان استعلام گرفت که افراد زیر خط فقر یا فاقد شغل چه کسانی هستند.

وی با بیان اینکه ۱۹ میلیون خانوار و حدود ۶۰ میلیون نفر جمعیت به عنوان جامعه هدف طرح کالابرگ الکترونیکی در کشور محسوب می‌شوند، گفت: این طرح از اسفند ۱۴۰۱ آغاز شد، اما اجرای آزمایشی آن در برخی نقاط کشور، دولت را مصمم کرد تا ایرادات آن را رفع کرده و به صورت ملی و سراسری اجرا کند. دستور مستقیم رئیس‌جمهور نیز بر استمرار اجرای این طرح دلالت دارد و بنابراین، طرح فجرانه کالابرگ الکترونیک همچنان اجرا خواهد شد.

کد خبر 749080